Misvatting 1: Het concept van Khatam-un-Nabiyyin

Een van de meest geciteerde verzen ter ondersteuning van de finaliteit van het profeetschap is vers 33:41 van de Heilige Koran, waarin staat:

مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّنْ رِّجَالِكُمْ وَلَٰكِنْ رَّسُوْلَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمًا

“Mohammed is niet de vader van één uwer mannen, maar de boodschapper van Allah en het zegel der profeten; Allah heeft kennis van alle dingen.” (Hoofdstuk 33, vers 41)

Het gebruik van “Khatam” in de Arabische literatuur

Het woord “khatam” in de titel “Khatam-un-Nabiyyin” heeft meerdere betekenissen in de Arabische taal. Volgens vooraanstaande Arabische lexicons zoals Lane’s Lexicon en Lisan al-Arab kan “khatam” verwijzen naar een zegel, een ring, het beste, en het laatste. De wortel van het woord “khatam” (خ-ت-م) draagt de kernbetekenis van het verzegelen, afsluiten of voltooien van iets, wat zowel kan verwijzen naar het einde van een proces als naar de authenticatie of bevestiging ervan.

Een onderzoek van het gebruik van het woord “khatam” in de Arabische literatuur onthult een consistent patroon waarbij het, wanneer gebruikt als “Mudaf” (het eerste deel van een genitief constructie), vaak de status, rang en superioriteit van een persoon in zijn vakgebied aanduidt. Voorbeelden hiervan zijn de titels “Khatam-ush-Shu’ara” (Zegel der Dichters) voor Abu Tammam en Al-Mutanabbi, “Khatam-ul-Auliya” (Zegel der Heiligen) voor Hazrat Ali, en “Khatam-ul-Huffaz” (Zegel der Onthouders) voor Ibn Hajar al-Asqalani. In geen van deze gevallen impliceert de titel dat de persoon in kwestie de laatste in zijn categorie was. (“Khatam-ush-Shu’ara” staat vermeld in Wafiyat-ul-Ayan, Volume 1 , “Khatamul Auliya” staat vermeld in Tafsir-e-Saifi, “Khatam-ul-Huffaz” staat vermeld op de titel-pagina van Tabaqat-ul-Mudallisin)

Verschillende prominente klassieke en hedendaagse Korancommentatoren en geleerden hebben de betekenis van “Khatam-un-Nabiyyin” geïnterpreteerd op een manier die consistent is met de hierboven gepresenteerde taalkundige en literaire analyse. Bijvoorbeeld, Imam Fakhr al-Din al-Razi stelt in zijn Tafsir al-Kabir dat de titel verwijst naar de profeet Mohammed (sa) als de laatste van de profeten in de zin van de culminatie en voltooiing van het profeetschap, niet naar een absolute beëindiging ervan. Evenzo betoogt Shah Waliullah Dehlawi in zijn Hujjat Allah al-Baligha dat “Khatam-un-Nabiyyin” de profeet Mohammed (sa) aanduidt als de beste en meest voortreffelijke van de profeten, wiens boodschap universeel en eeuwigdurend is. (Tafheemat-e-Ilahiyya Deel 2 Pagina 85)

Behandeling van tegenargumenten

Een mogelijk tegenargument tegen deze interpretatie is dat de titel “Khatam-un-Nabiyyin” moet worden begrepen in het licht van andere overleveringen waarin de Profeet Mohammed (sa) expliciet ontkende dat er na hem nog profeten zouden komen. Echter, zoals besproken in de voorgaande sectie, moeten dergelijke overleveringen worden geïnterpreteerd in hun specifieke context en in overeenstemming met de bredere Koranische leringen over de continuïteit van goddelijke leiding. Bovendien, als de titel “Khatam-un-Nabiyyin” een absolute ontkenning van toekomstige profeten zou impliceren, zou dit inconsistent zijn met andere islamitische leringen, zoals de voorspelde terugkeer van Jezus (as) als profeet.

De komst van Jezus (as) en de finaliteit van het profeetschap

Een van de meest controversiële en ogenschijnlijk paradoxale aspecten van het islamitische geloof in de finaliteit van het profeetschap is de verwachte terugkeer van Jezus (as) in de laatste dagen. Terwijl de meeste moslims vasthouden aan de overtuiging dat de Profeet Mohammed (sa) de laatste profeet was en dat er na hem geen nieuwe profeet kan verschijnen, geloven ze tegelijkertijd dat Jezus (as), een profeet van God, zal wederkeren. Dit is een schijnbare tegenstrijdigheid en het is belangrijk om een genuanceerde interpretatie te vinden die deze twee geloofsovertuigingen verzoent in het licht van de Koranische leringen.

De terugkeer van Jezus (as) is een fundamenteel geloof in de islamitische eschatologie, geworteld in zowel de Heilige Koran als de profetische overleveringen (ahadith). Volgens de meeste islamitische tradities zal Jezus (as) in de laatste dagen terugkeren om de Antichrist (Dajjal) te verslaan, de islam te versterken en een periode van vrede en rechtvaardigheid te vestigen voorafgaand aan het Laatste Oordeel.

Echter, er bestaan verschillende interpretaties met betrekking tot de precieze aard en implicaties van zijn terugkeer, met name in relatie tot het concept van de finaliteit van het profeetschap. Sommige moslims geloven dat Jezus (as) bij zijn terugkeer zijn status als profeet zal behouden, terwijl anderen beweren dat hij zal terugkeren als een rechtvaardige leider en volgeling van de Profeet Mohammed (sa), zonder de formele rang van profeetschap.

Jezus (as) moet verschijnen als profeet

De Profeet Mohammed (sa) heeft in meerdere authentieke overleveringen verwezen naar de terugkeer van Jezus (as) in de laatste dagen. Bijvoorbeeld: “Er is geen profeet tussen mij en hem, oftewel Jezus, en hij zal nederdalen” (Sunan Abi Dawud, boek 39, hadith 34). Deze overlevering maakt duidelijk dat Jezus (as) bij zijn terugkeer nog steeds de status van een profeet zal hebben. Het is echter cruciaal om te benadrukken dat hij geen nieuwe wet of religie zal brengen, maar zal onderworpen zijn aan de sharia van de Profeet Mohammed (sa) en zal komen om de boodschap van de Islam te versterken en te bevestigen.

In een andere overlevering, overgeleverd in Sahih Muslim, verwijst de Profeet Mohammed (sa) vier keer naar de terugkerende Jezus als “Jezus, de Profeet van Allah” (Sahih Muslim, Vol. 4, p. 2254). Dit is een duidelijke indicatie dat de Jezus die in de laatste dagen zal verschijnen, een profeet van God zal zijn, onderworpen aan en voortbouwend op de missie van de Profeet Mohammed (sa).

Verzoening van de finaliteit van het profeetschap en de terugkeer van Jezus (as)

Om deze schijnbare paradox op te lossen, is het essentieel om de finaliteit van het profeetschap te begrijpen in termen van wetgeving en de onafhankelijke status van een profeet, niet als een absolute ontkenning van de mogelijkheid van toekomstige profeten. De Profeet Mohammed (sa) was inderdaad de laatste profeet die een nieuwe wet bracht en een onafhankelijke religie stichtte. Echter, dit sluit niet de komst uit van ondergeschikte profeten die volledig trouw zijn aan zijn boodschap en binnen het raamwerk van de Islam opereren.

De terugkeer van Jezus (as) als een profeet van God die de missie van de Profeet Mohammed (sa) voortzet en vervult, is dus niet in strijd met het concept van Khatm-e-Nubbuwah, mits zijn profeetschap wordt begrepen als ondergeschikt aan en afhankelijk van dat van de Profeet Mohammed (sa). In deze zin bevestigt en versterkt de terugkeer van Jezus (as) juist de status van de Profeet Mohammed (sa) als de culminatie en het zegel van het profeetschap.

Grammaticale analyse van khatam 

De Ahmadiyya Moslim Gemeenschap stelt dat de grammaticale constructie van dit vers haar interpretatie ondersteunt. Het vers bestaat uit twee delen: 

1. “Mohammed is niet de vader van één uwer mannen”
2. “Maar hij is de boodschapper van Allah en het Zegel der Profeten”. 

Het eerste deel is een negatieve zin, die wordt gevolgd door een positieve zin, aangegeven met het woord “walakin” (maar). Grammaticaal gezien moeten de zinsdelen voor en na “walakin” tegengesteld zijn. Dit impliceert dat “Zegel der Profeten” moet verwijzen naar de superioriteit en voortreffelijkheid van de Profeet Mohammed (sa), niet naar zijn temporele finaliteit, omdat er geen inherente superioriteit is in het laatste van de profeten zijn.

Wat betreft de qira’at, stellen sommige moslims dat de juiste lezing “Khatim-un-Nabiyyin” is, met een kasra onder de ta, in plaats van “Khatam-un-Nabiyyin” met een fatha op de ta. Qira’at verwijst naar de verschillende recitaties of lezingen van de Qur’an, zoals overgeleverd door verschillende ketens van recitatoren met subtiele variaties in uitspraak en fonetiek. De Ahmadiyya Gemeenschap betoogt dat beide lezingen in wezen dezelfde betekenis overbrengen. “Khatam” (zegel) is een Ism Alah (abstract zelfstandig naamwoord), terwijl “Khatim” (verzegelen) een Ism Fa’il (actief deelwoord) is, maar beide verwijzen naar de functie van het verzegelen en bevestigen.

Een incident met Hazrat Ali (ra) ondersteunt deze visie. Toen Hazrat Ali eens langs een leraar liep die Hazrat Hasan en Husain les gaf, instrueerde hij de leraar om hen “Khatam-un-Nabiyyin” te leren met een fatha op de ta (Durr-e-Manthur, onder 33:40). Volgens Hazrat Mirza Bashiruddin Mahmood Ahmad (ra) toont dit aan dat volgens Hazrat Ali (ra) de lezing met een fatha op de ta de voorkeur had, omdat de lezing met een kasra onder de ta zou kunnen impliceren dat er helemaal geen profeet kan komen na de Profeet Mohammed (sa), zelfs niet een ondergeschikte. (Tafsir Kabir, vol. 10, p. 382)

Concluderend vertaalt de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap “Khatam-un-Nabiyyin” als “Zegel der Profeten” op basis van de primaire betekenis van “khatam” in Arabische woordenboeken, en als “Beste der Profeten” op basis van het idiomatische gebruik ervan. Hoewel ze erkennen dat “khatam” ook “laatste” kan betekenen, betogen ze dat deze interpretatie, wanneer bestudeerd in de context van andere verzen over de komst van profeten, niet kan worden toegepast op “Khatam-un-Nabiyyin” behalve in de zin dat de Heilige Profeet (sa) de laatste wet-dragende profeet is. 

De visie van prominente moslimgeleerden op Khatam-un-Nabiyyin

Het standpunt van de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap met betrekking tot de betekenis van “Khatam-un-Nabiyyin” (Zegel der Profeten) is niet nieuw, zoals vaak wordt verondersteld door tegenstanders. Door de eeuwen heen hebben verschillende gerespecteerde islamitische geleerden en heiligen soortgelijke interpretaties onderwezen. Hoewel het accepteren van deze geleerden niet verplicht is voor Ahmadi-moslims, zoals het geval is met de Heilige Koran en de overleveringen van de Profeet Mohammed (sa), tonen deze referenties aan dat de Ahmadiyya-interpretatie van het profeetschap niet uniek of ongegrond is.

Hazrat Abu Abdullah Muhammad Bin Ali Hussain Al Hakim Al Tirmidhi stelde: “Hoe kan de glorie en superioriteit van Mohammed (sa) gemanifesteerd worden als we beweren dat Hij de laatste was om te verschijnen? Dit is zonder twijfel een interpretatie van de dwazen en onwetenden.” (Kitab Khatamul Auliya, p. 341)

Vele andere prominente geleerden deelden deze visie op de titel “Khatam-un-Nabiyyin”:

1. Hazrat Imam Mulla Ali Qari: “Als Ibrahim (as) had geleefd, zou hij een profeet zijn geweest, en evenzo zou Umar (ra) een profeet zijn geweest. Zij zouden volgelingen zijn van de Profeet Mohammed (sa), zoals Isa, Khidr en Ilyas (as). Dit is niet in tegenspraak met het goddelijke woord ‘Khatam-un-Nabiyyin’, wat betekent dat er geen profeet zal zijn die zijn wet zal afschaffen of niet tot zijn volgelingen zal behoren.” (Al Asrar al Marfuah fil Akhbar al Mawduah, p. 192)

2. Hazrat Imam Jalal-ud-Din: “Wie zegt dat hij geen profeet zal zijn, toont ongeloof.” (Hujjatul Karamah, p. 431)

3. Hazrat Shah Waliullah Muhaddith (Mujaddid van de 12e islamitische eeuw): “De beëindiging van het profeetschap met de Profeet Mohammed (sa) betekent dat er na hem geen door God aangestelde hervormer kan komen met een nieuwe wet.” (Tafhimat-e-Ilahiyya, Vol. 2, p. 85)

4. Hazrat Mohyuddin Ibn Arabi: “Het profeetschap dat is beëindigd met de Profeet Mohammed (sa), was geen ander dan het wetgevende profeetschap, niet het profeetschap zelf. Dit is de betekenis van ‘waarlijk, het boodschappersambt en profeetschap zijn verzegeld met mij, dus er zal na mij geen boodschapper of profeet zijn’, dat wil zeggen, er zal na mij geen profeet zijn met een andere wet dan die van mij, maar hij zal onderworpen zijn aan mijn wet.” (Futuhat al-Makkiyya, Vol. 2, p. 3)

De stichter van de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap, Hazrat Mirza Ghulam Ahmad (as), benadrukte ook dat de titel “Khatam-un-Nabiyyin” verwijst naar de perfectie, voortreffelijkheid en superioriteit van de Profeet Mohammed (sa) onder alle profeten. Hij schreef: “Zonder twijfel kan geen mens of engel de goddelijke eigenschappen evenaren die aan de Profeet Mohammed (sa) zijn geschonken.” (Barahin-e-Ahmadiyya, p. 226)

Bovendien verklaarde hij: 

“Mijn profeetschap komt op geen enkele wijze in botsing met de status van de Profeet Mohammed (sa) als ‘het Zegel der Profeten’. Wanneer ik een volledige weerspiegeling ben van de Profeet Mohammed (sa), en in mijn persoon al zijn voortreffelijkheden en eigenschappen zijn gereflecteerd, is het dan juist om te zeggen dat een afzonderlijke persoon, onafhankelijk van hem, aanspraak heeft gemaakt op het profeetschap?” (A Misconception Removed, Ruhani Khazain, vol. 18, p. 207-208)

Deze verklaringen onderstrepen het Ahmadiyya-standpunt dat “Khatam-un-Nabiyyin” de unieke en verheven status van de Profeet Mohammed (sa) bevestigt als de culminatie van het profeetschap, zonder de mogelijkheid uit te sluiten van ondergeschikte en afhankelijke profeten binnen zijn ummah die zijn boodschap voortzetten en versterken.